Cẩm cù tự nhiên dù thuộc nhóm thực vật CAM có khả năng chịu hạn tốt và có cơ chế chống thất thoát nước để cây thích nghi với các tình huống thiếu nước. Tuy nhiên ngày nay các loại cẩm cù đều được nuôi trồng trồng nhà lưới giảm ánh sáng và được bón phân, tưới nước liên tục làm cây giảm hiệu quả thích nghi môi trường của nhóm thực vật CAM.
Đặc biệt đối với cẩm cù mới mua về, vừa rời khỏi môi trường nhà vườn quen thuộc, trải qua quá trình stress khi đóng gói vận chuyển và thay đổi môi trường sống mới có thể dẫn đến tình trạng cây bị héo kéo dài ảnh hưởng đến sự phát triển và ra hoa của cây.
Cẩm cù có thể bị héo do nhiều nguyên nhân, nhưng đều là biểu hiện chung của tình trạng cây bị mất nước, suy giảm nhựa sống, làm cho các mô trữ nước của cây xẹp xuống gây ra các biểu hiện như thân lá mềm rủ, nhăn, rụng hoa, rụng lá, cây không lớn thêm.
Cẩm cù có thể héo do các nguyên nhân:
Thiếu nước tưới: Do người mới chơi chưa quen với giá thể mới và áp dụng cách tưới phun sương bằng bình xịt mini tưới thoáng qua làm giá thể không bổ sung đủ nước dự trữ. Có thể kiểm tra bằng cách nhấc cả chậu lên ước chừng độ nặng so với độ nặng của chậu khi ngâm trong nước 5 phút, hoặc lấy một ít giá thể bóp mạnh kiểm tra có nước rỉ ra hay không.
Không gian trồng: Cẩm cù treo ở nhà phố, ban công, nhà cao tầng dễ bị nhiệt độ bức xạ từ các bức tường làm cây nóng hơn, hoặc nhiều ánh sáng hơn làm tăng quá trình trao đổi chất và cây sẽ mất nước nhanh hơn so với cây trồng ở vườn, tầng thấp gần đất ẩm.
Sốc nhiệt, môi trường mới: Cây mới mua thay đổi điều kiện địa lý, khí hậu mới cây cần thời gian thích nghi, Cây đóng gói và vận chuyển trong thùng tối dài ngày làm ảnh hưởng chu kỳ trao đổi chất ngày đêm bình thường nên bị rối loạn chuyển hóa khi mở thùng ra và tiếp xúc khí hậu mới. Sau những đợt mưa kéo dài, hoặc thời tiết lạnh chuyển sang nắng nóng cũng có thể làm cây sốc nhiệt.
Chấn thương vật lý: Cây mới mua khi đóng gói và vận chuyển có thể xảy ra tình trạng giập cuống lá, gãy thân, đứt rễ. Hoặc bị côn trùng phá hoại cắn đứt rễ, đục thân khiến cây không thể hút đủ nước hoặc dẫn truyền nước đầy đủ cho cây.
Thối rễ, thối gốc: Có thể do rệp sáp rễ tấn công hút nhựa cây và phủ lớp phấn làm cản trở khả năng hút nước bình thường của rễ, hoặc cây bị rối rễ, thối gốc do quá ẩm, tuyến trùng hoặc kiến đục khoét hư gốc. Nếu tưới nước đầy đủ, điều kiện trồng không thay đổi mà cây vẫn héo thì cần kiểm tra gốc-rễ.
Sau khi xác định rõ nguyên nhân, có thể tiến hành chăm sóc cây tùy từng nguyên nhân như sau:
Cây thiếu nước: Ngâm phần giá thể vào chậu nước từ từ, dùng tay chặn bên trên để tránh giá thể nổi lên, tùy từng loại giá thể mà duy trì thời gian ngâm phù hợp để giá thể thấm hút đủ nước vào trong, dự trữ cho cây sử dụng lâu hơn. Đặc biệt đối với vỏ dừa cục khi bị quá khô sẽ cần thời gian ngâm lâu hơn để nước thấm sâu vào trong. Trong trường hợp giá thể không đảm bảo giữ nước cho cây sử dụng trong 1 ngày thì có thể sang chậu to hơn bổ sung thêm giá thể sẽ giữ ẩm nhiều hơn, rễ phân tán rộng dễ hút nước bổ sung hơn. Nếu vẫn muốn giữ chậu nhỏ thì có thể cải tạo giá thể bằng cách trộn thêm giá thể kích thước nhỏ như đá perlite, vỏ thông vụn, vỏ dừa băm nhỏ,... để các hạt nhỏ này xen kẻ vào các khoảng trống của nền giá thể cũ sẽ giúp giữ ẩm lâu hơn.
Không gian trồng: có thể cải thiện giúp cây giảm mất nước bằng cách treo cây ở nơi ít nắng, ít bị ảnh hưởng luồng gió mạnh, tránh nơi bức tường nóng, cửa kính. Treo cây mật độ dày hơn, thấp hơn. Có thể bố trí thêm nhiều chậu cây khác ở tầng thấp hoặc đặt vài chậu nước ở sàn nền để cải thiện độ ẩm không khí.
Sốc môi trường: Cây mới mua nên treo trong mát khoảng 1 tuần mới cho quen nắng dần dần, chú ý yếu tố không gian nêu ở trên. Nếu thời tiết âm u, mưa nhiều kéo dài vài ngày thì khi nắng lại cần che chắn bớt cho cây thích nghi lại.
Chấn thương vật lý: Kiểm tra kỹ cây khi mới mua về để xác định vấn đề xử lý kịp thời. Nếu cây giập lá không nên tưới phun lên lá, nếu gãy nhánh chưa đứt lìa thì để cây trong mát một thời gian sẽ liền sẹo phục hồi bình thường, nếu gãy nhánh đứt hẳn thì lấy phần đứt nhân giống cây vẫn sống bình thường.
Thối rễ, thối gốc: Nếu cây được tưới đầy đủ nước mà cây vẫn héo toàn diện thì cần chú ý kiểm tra gốc rễ ngay, tình trạng phổ biến nhất là bị rệp sáp rễ. Khi có rệp có thể có biểu hiện kèm theo như rệp tấn công ở ngọn, lá non làm lá quăn queo, hoặc ở nụ hoa khá dễ phát hiện, Bới giá thể lên sẽ thấy rệp phấn trắng quanh rễ, trường hợp này cần phun thuốc trị rệp để có hiệu quả nhanh và giảm lây lan cho cây khác. Một số trường hợp khác là do thối gốc, thối rễ do quá ẩm, tuyến trùng hoặc nấm bệnh, trường hợp cây hư gốc thì cần nhanh chống cắt thân cành lành lặn nhân giống vào giá thể mới, tiêu hủy chậu giá thể cũ.
Trên đây Vườn kiểng Thiên Mộc gợi ý một số tình huống và cách thức xử lý cơ bản, tùy tình trạng cụ thể có thể sẽ khác nhau, nếu vẫn còn khó khăn các bạn có thể liên lạc qua Zalo 0962568200 để mình hỗ trợ thêm nhé